LA LIGA TEAM TO WATCH: REAL SOCIEDAD

“Is Zubimendi ready to play for one of the elites? Well, with all due respect, Real Sociedad is already among the elites.”

Như đã hứa từ trước, đây là bài phân tích Real Sociedad - một trong những đội bóng đáng xem nhất châu Âu ở thời điểm hiện tại.

Ở thời điểm bài viết lên sóng, Real Sociedad đang chễm trệ ở vị trí thứ ba trên bảng xếp hạng với 38 điểm - 7 điểm nhiều hơn Atletico Madrid, giành được 12 chiến thắng và ghi 28 bàn sau 18 trận đấu, chỉ xếp sau hai gã khổng lồ Real Madrid và Barcelona. Sau khi giành chiến thắng 2-0 ngay trên sân của Rayo Vallecano, Real Sociedad đã chính thức thiết lập kỷ lục 9 trận thắng liên tiếp, chuỗi thắng dài nhất lịch sử CLB. Một trong những chìa khoá giúp đội chủ sân Anoeta duy trì được màn trình diễn ấn tượng tới vậy, bất chấp chấn thương dài hạn của King Mikel cũng như sự ra đi của Isak là nhờ vào những chữ ký chất lượng ở mùa hè vừa qua, có thể kể đến những Brais Mendez(mua từ Celta), Sorloth(mượn của Leipzig) hay Take Kubo(mua từ Real Madrid). Tất cả họ đều đang chơi cực kì bùng nổ ở mùa giải năm nay: Sorloth ghi tới 14 bàn chỉ sau 23 lần ra sân, Kubo ở một vai trò thích hợp cũng đã đóng góp 8 G+A sau 21 trận, còn Brais thì đơn giản là một trong những cầu thủ hay nhất La Liga hiện tại.

Lan man thế đủ rồi, giờ chúng ta hãy cùng đi vào phần chính của bài viết ngày hôm nay: mổ xẻ cách vận hành của Real Sociedad.

Sơ đồ - nhân sự.

Real Sociedad có lẽ là một trong những đội duy nhất ở châu Âu vẫn còn sử dụng sơ đồ 442 kim cương. Bộ khung chính bao gồm thủ thành Alex Remiro, bộ tứ vệ Elustondo, Zubeldia, Le Normand, Diego Rico/Grosabel. Các tiền vệ bao gồm Zubimendi đá thấp nhất(bài scout dưới bình luận^^), Brais Mendez - Mikel Merino cặp số 8 và David Silva ở trên đỉnh kim cương. Công thức hàng tiền đạo sẽ là Sorloth + 1, trong bối cảnh tân binh đắt giá Umar Sadiq rách ACL sau hai trận đầu và Oyarzabal mới chỉ đang dần bắt nhịp, thì Takefusa Kubo và Carlos Fernandez là hai cái tên thường được sử dụng bên cạnh gã khổng lồ người Na Uy. Trong đó, cặp Kubo - Sorloth đang cho thấy sự hiệu quả có thể nói là khá vượt trội.

Sorloth hiện đang là chân sút tốt nhất của Sociedad, với thành tích 8 bàn sau 14 trận ở La Liga. Chỉ duy nhất ba cái tên Rodrygo, Benzema và Lewandowski là sở hữu non-penalty xG lớn hơn tiền đạo người Na Uy mà thôi. Tuy nhiên, với việc Sorloth vốn chỉ là một cầu thủ Sociedad đi mượn từ Leipzig, phong độ xuất sắc của anh lại đang khiến La Real khá khó xử: Sorloth đá càng hay, tức là Leipzig sẽ càng có cơ sở để đòi thêm tiền. Sociedad vốn đã bỏ ra một con số không hề nhỏ cho Sadiq, nên giờ mà bán thì khó mà thu hồi vốn được bao nhiêu trong bối cảnh anh này chấn thương dài hạn. Vì vậy, tiền đạo còn lại - Carlos Fernandes, nhiều khả năng sẽ là người được đưa lên thị trường chuyển nhượng trong thời gian sắp tới.

Nhưng thứ làm nên sự đáng sợ của Sociedad lại là sự linh hoạt đáng nể trong đội hình, với những cái tên “đội 1.5” rất đáng tin cậy như Illaramendi, Munoz, Pacheco, và những cầu thủ có thể đảm nhận nhiều hơn một vị trí, ví dụ như Elustondo, Pablo Marin, Grosabel, Kubo...

Không thể không nhắc tới đội ngũ những cầu thủ trẻ được đôn lên từ học viện và đang được trao cơ hội khá thường xuyên, như là Pablo Marin, Barrenetxea hoặc Turrientes. Thống kê được trong 26 cầu thủ chính thức của Sociedad, có tới 14 cái tên là sản phẩm đi lên từ học viện Zubieta của CLB. Ngay cả vị HLV trưởng của họ, Alguacil - một “txuri-udin” nhiệt thành - cũng đã từng dẫn dắt các cấp độ U18 cũng như đội B, trước khi được bổ nhiệm vào vị trí hiện tại. Độ tuổi trung bình của đội Một chỉ ở vỏn vẹn ở mức 25.6, và họ xếp thứ hai(chỉ sau Manchester City) trong top những đội bóng sở hữu đội hình “bền vững” nhất theo tiêu chuẩn SSM(Sustainable Squad Management) của Trung tâm nghiên cứu thể thao CIES(3/2021). Đo dựa theo những yếu tố như tuổi tác, độ dài hợp đồng và mức độ trọng dụng của các cầu thủ(a.k.a số phút thi đấu). Một thành tựu rất đáng ngưỡng mộ, mang đậm tính địa phương đặc trưng của các đội bóng xứ Basque.

Sociedad triển khai build-up với một khối 2-3 hết sức cơ bản, với hai fullback đẩy cao và Zubimendi di chuyển liên tục theo chiều ngang để cung cấp lựa chọn chuyền bóng cho backline. Tuyến trên giữ một cự ly cực kỳ hẹp, với hai số 8 ở hai half-space và cặp tiền đạo bó sát trung lộ. Nếu Zubimendi bị theo quá rát, David Silva hoặc một số 8 sẽ sẵn sàng lui về để nhận bóng. Đặc biêt là David Silva - dù xuất phát trên giấy ở vị trí số 10, nhưng El Mago rất chịu khó lui về để hỗ trợ phân phối bóng trong quá trình build-up, tận dụng press resistence và khả năng xử lý bóng trong cự ly hẹp xuất sắc, còn hai số 8 cơ động hơn là Merino và Brais Mendez sẽ là những chân chạy ở phía trên. Chính David Silva mới là playmaker chính của Real Sociedad, chứ không phải Zubimendi.

Nhìn Sociedad chật vật trong những trận đấu gần đây là đủ thấy tầm quan trọng của El Mago là kinh khủng đến mức nào. David Silva giống như người ở giữa, kéo một tấm mạng nhện khổng lồ trong khối kim cương của Sociedad. Dù đội hình của họ linh hoạt là vậy, David Silva đơn giản là không thể thay thế.

Nếu đối phương vẫn cắt cử người theo sát tiền vệ lui về, bóng sẽ được đưa ra cho hai hậu vệ biên. Các tiền vệ của Sociedad rất biết cách di chuyển kéo marker sao cho passing lane tới hai cầu thủ này được để mở. Hai cầu thủ này sau đó sẽ hướng những đường chuyền chéo vào half-space bằng lòng trong, với các điểm nhận là Mikel Merino, David Silva, Brais Mendez hoặc Sorloth, hoặc là xẻ thẳng dọc biên cho Kubo và Sorloth thoát xuống. Sorloth dù cao to nhưng lại không phải mẫu target man cổ điển như nhiều người có thể sẽ lầm tưởng - anh là một số 9 rất cơ động và nhanh nhẹn.

Ngoài ra, khi cần, Remiro cũng không ngần ngại tung ra những đường phất dài ở cự ly trung bình hướng thẳng lên phía trên, với điểm đến thường nằm ở quanh khu vực vòng tròn giữa sân. Nhờ khả năng chơi chân tốt của thủ thành 27 tuổi, những đường phát bóng này đi rất ổn định và vừa vặn để tuyến trên có thể dễ dàng khống chế. Cự ly đội hình hẹp của sơ đồ kim cương, như đã chỉ ra ở trên, giúp La Real ăn bóng hai rất hiệu quả.

Tất cả các cầu thủ ở tuyến dưới của họ đều rất giỏi trong việc nhìn ra những khoảng trống và tung ra đường chuyền xuyên tuyến. Họ sẽ không by-pass nhiều, mà sẽ hướng trái bóng thẳng lên phía trên ngay khi có cơ hội. Các trung vệ của Sociedad cũng không ngại thực hiện những pha kéo bóng ở một vài thời điểm.

Trước hai đội bóng high-press tốt nhất La Liga là Villareal và Bilbao, đội chủ sân Anoeta cầm bóng lần lượt 60 - 57%. Chỉ có Barcelona(69%) cầm được nhiều bóng hơn Sociedad trước Villareal.

Sau khi đưa được bóng ra khỏi final third, Sociedad sẽ tận dụng quân số dày đặc ở khu vực trung lộ (4 người trải đều từ half-space trái qua phải) để liên tục tung ra những đường chuyền xuyên tuyến và phối hợp nhóm nhỏ, một lối đá mang đậm chất Tây Ban Nha trong truyền thuyết. Với số lượng tam giác dày đặc trong sơ đồ 442 kim cương(cái này ai đá PES/FO4 thời đầu rõ lắm này), cộng với base technique và press resistence cực kì tốt của mặt bằng chung đội hình và lợi thế +1 ở khu trung tuyến, những pha ban bật ít chạm trong không gian hẹp của Sociedad luôn là cực kì khó chống đỡ. Đặc biệt là David Silva, với những nhịp chạm đầy tinh tế và những cú nhấp pausa chuẩn chỉ. Các cầu thủ của La Real nhận bóng giữa các tuyến cực kì khéo, họ biết cách mở body angle để ngay lập tức đưa ra bước xử lý tiếp theo, hoặc kinh dị hơn là xoay người 180 độ chỉ trong một nhịp. Bộ ba David Silva - Brais Mendez - Merino chính là chìa khoá để Sociedad triển khai một lối đá fluid tới thế.

Nhưng đừng lầm tưởng Real Sociedad chỉ chuquachula tới chết - ngược lại là đằng khác. Dù thường chỉ chơi với tempo ở mức trung bình chậm, các tiền vệ của Sociedad vẫn luôn chú ý đưa trái bóng lên phía trước ngay khi có cơ hội. Một trong những thứ đáng sợ nhất ở Real Sociedad mùa này là khả năng tăng tốc cực kì nhanh từ giai đoạn build-up: đôi khi chỉ cần 2 đến ba đường chuyền xuyên tuyến là bóng sẽ đến được chân của cặp tiền đạo. Sự trực diện này rất hợp với Kubo. Takefusa Kubo là một trường hợp bị misprofile điển hình với những cầu thủ nhỏ con - Kubo không phải một chân rê đột biến như người ta lầm tưởng: cậu thích hợp nhất với một vai trò dứt điểm tình huống, xử lý nhanh và ít chạm cơ. Kubo off-ball rất khôn, và có tư duy chơi bóng cực kì sáng. Thực tế thì trong cặp tiền đạo, Sorloth mới là người gánh nhiều phần việc on-ball hơn.

Ở final third, Sociedad luôn tấn công với một khối đội hình rất hẹp. Họ gần như không có người kéo chiều ngang ở phía xa bóng, chỉ đá từ half-space đối diện đổ về. Đôi khi số 8 hoặc tiền đạo xa bóng sẽ hơi dạt biên, nhưng nói chung là Sociedad không quá chú trọng việc kéo dãn đội hình đối phương. Họ dựa nhiều vào các pha đập nhả ít chạm và underlap để tạo cơ hội. Fullback cùng cánh sẽ dâng cao để giữ chiều ngang và có những quả tạt, nhưng sẽ thường thì sẽ không xuống quá sâu ở final third. Với những đối thủ phòng ngự bằng back 5, Sociedad đôi khi sẽ chuyển thành một cấu trúc 433 tạm thời để tấn công vào khoảng trống giữa các trung vệ và các wingback, với một số 8 nhập vào tạo thành frontline ba người với Kubo và Sorloth, trải đều từ half-space trái qua phải.

Một lợi điểm của việc tấn công với cự ly đội hình hẹp như vậy đó là nó sẽ giúp Sociedad counterpress cực kì hiệu quả. Một lý thuyết bất di bất dịch: vị trí của các cầu thủ khi mất bóng sẽ chính là vị trí của họ khi bắt đầu counterpress. Dù không phải một đội bóng quá mạnh về thể chất, nhưng bù lại, khả năng phán đoán của các cầu thủ La Real là cực kì đáng nể; cự ly đội hình hẹp giúp họ lấp khoảng trống rất nhanh và ăn bóng hai cực tốt.

Sorloth mất bóng và ngay lập tức các cầu thủ Sociedad đã ở vào vị trí để sẵn sàng counterpress

Real Sociedad là một trong những đội bóng high-press hiệu quả nhất La Liga. Nhìn vào biểu đồ dưới đây của @markstats, có thể thấy Sociedad dẫn đầu ở cả hai hạng mục: % đối thủ build-up thành công(~76%) và khoảng cách mà họ để đối thủ tịnh tiến bóng(chưa đến 35m).

Biểu đồ đánh giá mức độ hiệu quả của các khối high-press, thực hiện bởi @markstats. Trục tung là khoảng cách đối thủ tịnh tiến được, trục hoành là %build-up thành công.

Một lối high-press 1 kèm 1 rất aggressive. Họ tinh chỉnh khối press của mình dựa theo cấu trúc build-up của đối phương, nhưng vẫn sẽ tuân theo một vài pattern cố định như sau:

- Cặp tiền đạo gây áp lực lên hai trung vệ đối thủ.

- David Silva theo sát số 6 đội bạn, hai số 8 theo kèm các tiền vệ cùng phía.

- Back 4 giăng ngang đứng thấp, sẵn sàng phòng ngự những đường bóng dài

Trap thường sẽ được đặt ở cánh. Ngay khi bóng được đưa ra đây, tiền đạo và số 8 gần bóng sẽ lập tức bước lên áp sát. Số 8 sẽ chú ý đặt cover shadow lên người mình đang theo kèm, hoặc chuyển cho Zubimendi tiếp quản; David SIlva vẫn theo số 6, còn fullback sẽ đẩy cao để thu hẹp khoảng trống. Nhiệm vụ của Zubimendi là tối quan trọng: cậu ta cần điều chỉnh vị trí sao cho duy trì được cự ly đội hình vừa vặn. Như đã nói ở trên, khả năng phán đoán tốt giúp các cầu thủ La Real chọn rất đúng thời điểm để áp sát, biết lúc nào nên dập lúc nào nên về. Cự ly đội hình, một lần nữa, lại là yếu tố tối quan trọng: nó giúp Sociedad có sự chủ động trong những pha bóng hai nếu đối thủ phất dài.

Như đã nói ở trên, HLV Aguacil áp dụng những cấu trúc pressing khác nhau tuỳ theo cách build-up của đối thủ. Ví dụ như trước Villareal - một đội bóng build-up với khối 4222, ông vẫn giữ nguyên những pattern phía trên - kèm 1-1 toàn bộ các cầu thủ tuyến giữa của Villareal, nhưng chỉ đạo hai fullback của mình nhô lên một chút từ hàng thủ, gần như đứng ngang line với số 6 Zubimendi. (Không tìm được footage nên mượn ảnh của @pstionalplay). Khi đó, fullback gần bóng sẽ dâng lên gây áp lực cùng tiền đạo gần bóng, còn số 8 giữ nguyên người kèm. Fullback xa bóng sẽ lui về để tránh tình trạng hàng thủ rơi vào thế 2v2 trong trường hợp đối thủ phất dài. Nhờ đó, ngay cả khi cặp tiền đạo của Villareal drop deep về để hỗ trợ build-up - một trong những điểm mạnh nhất của Gerard Moreno, Le Normand và Zubeldia không bao giờ ngại dâng lên để kê lưng - ở phía sau, lợi thế +1 vẫn sẽ luôn được duy trì.

Sở dĩ Sociedad có thể áp dụng một kiểu press phức tạp đến thế là nhờ cảm quan không gian và óc phán đoán hoàn hảo của hai fullback và Zubimendi. Cặp fullback cần chọn vị trí sao cho lên được đúng nhịp nhưng vẫn lui về kịp khi cánh kia dâng, còn Zubimendi phải đứng ở một vị trí sao cho can thiệp được ngay nếu đối thủ thoát được khỏi các cầu thủ ở tuyến press đầu, cũng như sẵn sàng cho những tình huống bóng hai khi đối thủ phất dài.

Tuy chơi bóng cuốn hút là vậy, nhưng lối chơi của Sociedad vẫn còn tồn tại một vài vấn đề khá chí mạng. Thứ nhất, đó là việc các fullback sẽ luôn bị overload trong sơ đồ kim cương. Nếu đối thủ biết cách khai thác, khoảng trống lộ ra giữa fullback và trung vệ sẽ là miếng mồi ngon cho những pha underlap tốc độ - do đó, nhiệm vụ của Zubiemendi trong đội hình là vô cũng quan trong. Thứ hai, là thiếu vắng đi một chân rê tạo đột biến, trong bối cảnh King Mikel Oyarzabal vẫn mới chỉ đang hoà nhập lại dần. Thứ ba, đó là phòng ngự dựa quá nhiều vào pressing và counterpressing: gần như nếu đối thủ thoát được khỏi những pha gây áp lực của Sociedad, họ sẽ có được cơ hội đánh vỗ mặt, và backline của Sociedad thì không quá mạnh ở khoản phòng ngự thuần tuý. Đó chính là lý do khiến Sociedad hiếm khi làm khó được những Real Madrid hay Barcelona - những người có đủ chất lượng nhân sự để vượt qua khối press của họ một cách dễ dàng.